Kiberjınayat - XXI ásirdiń jańa qáwpi, kibermákanda júz berip atırǵan jınayatlardıń aldın alıw boyınsha ilaj shólkemlestirildi.
Qaraqalpaqstan
Respublikası bajıxana basqarmasında bajıxana xızmetkerleriniń qatnasıwında
gezektegi oqıw shınıǵıwı ótkerildi.
Ilajda
Qaraqalpaqstan Respublikası IIM Málimleme texnologiyaları tarawındaǵı
jınayachılıqqa qarsı gúresiw basqarmasınıń xızmetkeri qatnasıp, sońǵı 10 jılda
dúnyada pútkil dúnya júzilik málimleme tarmaǵınan paydalanıwshılardıń sanı
derlik eki esege artqanlıǵı hám xalıqtıń 62,5% yamasa 4,95 milliard adam
internetten paydalanıp kiyatırǵanlıǵın málim etti.
Atap
ótiliwinshe statistikaǵa bola, jer júzinde hár 39 sekundta kiberqáwipsizlikke
qarsı hújim júz beredi. Ayırım esap-sanaqlarǵa qaraǵanda, 2020-jılı
kiberjınayatlar aqıbetinde dúnya ekonomikasına 1 trillion AQSh dollarınan aslam
zıyan jetkerilgen, 2025-jılǵa barıp bolsa bul kórsetkish 10 trillion AQSh
dollarınan aslamdı quraytuǵını boljanbaqta.
Sonday-aq,
"kiberjınayachılar"dan abaylı bolıw kerekligin túsindirip, tómendegi
ámellerdi orınlawdı usınıs etti, atap aytqanda:
Biytanıs
shaxslarǵa pasport maǵlıwmatları, karta nomeri, SMS kodlardı bermeń.
Telefonıńızǵa
kelgen gúmanlı siltemeler (linkler) di baspań.
"Siz
utdiniz!," "Pul ishlang!" sıyaqlı gúmanlı xabarlarǵa isenbeń.
Tek ǵana
rásmiy qosımsha hám saytlardan paydalanıń.
Súykimli
jaǵdayda dárhal huqıq qorǵaw uyımlarına xabar beriń.
Telegram
arqalı kelgen apk fayldı ashpań.
Karta
maǵlıwmatları hám parollerdi hesh kimge bermeytuǵının atap ótti.
Sonday-aq, sociallıq tarmaqlarda tarqatılıp atırǵan jalǵan wádeler hám de daǵazalarǵa isenbewi boyınsha hár tárepleme túsinikler hám kórsetpeler berip ótti.
Bajıxana
xızmetkerlerine rásmiy kanalǵa (https://t.me/cyber102_qriiv) aǵza bolıp,
mámleketimizde júz berip atırǵan kiberjınayatlar maǵlıwmatların bilip barıwı
múmkin ekenligin usınıs etti.